The making of co-creatie

September 2023, een team van 6 Verpleegkundedocenten start met het Module Ontwikkelteam (MOT) Persoonlijke identiteit. “Dat was spannend”, vertelt Inge, docent Verpleegkunde in Breda. "Het was voor ons allemaal nieuw om in deze opzet te werken, in een MOT. De mijlpalen waren helder, het doel ook, maar waar begin je en hoe betrek je nou je stakeholders erbij en met wie werk je dan samen?” “Wij hebben tot en met periode 3 om deze module klaar te zetten zodat studenten en collega’s er vanaf september mee aan de slag kunnen. Dat is best een uitdaging”, voegt Ishall, docent Verpleegkunde in Den Bosch, toe.

Verandering

Er verandert veel. De arbeidsmarkt verandert en we komen voor steeds meer maatschappelijke uitdagingen te staan. Daarom ontwikkelen we een nieuw onderwijsmodel en maken we het onderwijs flexibeler en meer in samenhang met werkveld en praktijkgericht onderzoek. Hierdoor dragen we bij aan wendbare en veerkrachtige beroepsprofessionals die zich blijven ontwikkelen en bijdragen aan een duurzame toekomst.

“Het nieuwe onderwijsmodel betekent dat studenten veel keuzevrijheid krijgen en dat onderwijsteams zich anders moeten gaan organiseren”, vertelt Inge.

Ambitie 2025 Visual liggend

Een nieuw team, een nieuwe module

Inge: “Persoonlijke identiteit bestond nog niet als aparte module, het was wel verweven in ons onderwijs. We zijn dus gestart met iets wat er nog niet was. Van daaruit zijn we gaan kijken wie we daarbij nodig hadden en wie we wilden laten aanhaken. De co-creatieladder (alleen toegankelijk voor Avansmedewerkers) was een belangrijk hulpmiddel daarbij. Een schema met verschillende treden die de verschillende varianten van samenwerking laat zien.” Elke trede op de trap geeft een bepaalde mate van co-creatie aan. Afhankelijk van het onderwijsdoel van een bepaalde module, kies je de trede die het beste past.

Maar wat is co-creatie?

“Co-creatie betekent dat je samen met verschillende partijen het onderwijs ontwikkelt”, legt Ishall uit. “Het gaat er niet alleen om wat wij als docenten vinden, maar ook wat studenten ervan vinden en hoe de praktijk er tegenaan kijkt. Met co-creatie breng je dus verschillende perspectieven samen om iets te ontwikkelen wat er nog niet is.” Daar sluit Inge zich bij aan. Ook zij ziet het echte co-creëren als manier van samenwerken waarin je al direct vanaf de start gezamenlijk optrekt. En waar iedereen gelijkwaardig is aan elkaar. Co-creatie is een proces waarin alle deelnemers gelijkwaardig betrokken zijn.

Natuurlijk krijg je niet iedereen aan tafel

Inge: “We streven ernaar om alles via co-creatie te laten verlopen en doen ons best om dat voor elkaar te krijgen. Dat lukt niet altijd. Zorginstellingen hebben niet altijd de mensen en de middelen paraat om in te zetten. Gelukkig zien we ook dat partners creatief meedenken. Een prachtig voorbeeld is toen iemand van een zorginstelling zich wilde professionaliseren en zich vanuit die behoefte aansloot bij ons MOT om samen het onderwijs vorm te geven. Zo besteedde ze haar uren voor deskundigheidsbevordering. Dat is natuurlijk een fantastische manier om co-creatie vorm te geven.” “We hebben ook collega’s die in de praktijk werken, die kun je ook betrekken”, voegt Ishall toe, die zelf ook nog in de praktijk werkt.

Inge: “Bovendien heb je niet op elk moment iedereen nodig, dat hangt af van de fase van het proces en waar je op dat moment mee bezig bent. We hebben dus wel moeten bijstellen, dat maakt dat je wat creatiever moet omgaan wil je co-creatie bereiken. De co-creatieladder hielp daarbij. Het gaf en geeft een goed beeld van wanneer je iemand betrekt in het proces. Zoals mensen uit het werkveld, studenten en docenten. We hechten veel waarde aan deze driehoek om gezamenlijk het co-creatieproces aan te gaan. Een perfect voorbeeld hiervan zijn de curriculumdagen die we elke periode organiseren. Tijdens deze dagen komen studenten, docenten en vertegenwoordigers uit het werkveld bijeen om samen te werken aan een specifiek thema.”

MOT

Ishall: “Het Module Ontwikkelteam is heel anders dan in voorgaande jaren. Voorheen waren er maar 2 of 3 mensen betrokken bij het schrijven van het curriculum. Nu zijn we met een groter team aan de slag. Niet alleen wij als ontwikkelteam, ook andere teams en collega’s kunnen erover meedenken en meebeslissen. Zowel interne als externe stakeholders.” “We hebben ook een pool van studenten, en de praktijk is er vanaf het begin bij betrokken”, vult Inge aan.

Co-creëren is niet altijd makkelijk. Hoe meer mensen je erbij betrekt, hoe meer meningen je krijgt. Zo vertelt Ishall dat ze het proces van het gezamenlijk bepalen van de leeruitkomsten niet altijd makkelijk vond. “Dan denk je het bijna af te hebben en deel je het in het team, waarbij je vervolgens weer terug naar de tekentafel kan. Het iedere keer opnieuw aanpassen en bijstellen kost veel energie, des te groter voelt het succes als het af is, dat is dan ook weer zo.”

Een reis

Inge: “Het is ook een proces, een reis die je met elkaar aflegt.” Ishall: “En in dat proces hoef je niet gelijk voor een 10 te gaan. Want dat ga je toch niet halen. Een 6 kan ook voldoende zijn, want vanuit daar kun je weer bijstellen, stapsgewijs.”

Dat willen Inge en Ishall ook anderen meegeven. “Laat het een reis zijn waarbij je samen mag gaan ontdekken. En ervan mag leren. Je hoeft het niet alleen te doen. Er is ook voldoende ondersteuning van degenen die het proces begeleiden.”

Wil je meer lezen over co-creatie? Bezoek dan deze pagina (alleen toegankelijk voor Avansmedewerkers) op ontwikkelen@avans.nl.

Lessons learned

#1 Co-creëren kan op verschillende manieren
De co-creatieladder maakt dat heel inzichtelijk. Afhankelijk van het onderwijsdoel dat je nastreeft, kies je welke trede er op dit moment het beste past.

#2 Ga creatief om met tijd en inzet
Nieuw onderwijs ontwikkelen kost tijd. Tijd die niet altijd in uren- of takenplaatjes zichtbaar wordt. Maak handig gebruik van docenten die ook in de beroepspraktijk werken en van het combineren van uren voor ontwikkeling en professionalisering.

#3 Begin eenvoudig en stel gaandeweg bij
In plaats van streven naar perfectie kan het helpen om met een voldoende te beginnen en later te verfijnen. Dit geeft rust maar ook voldoende vrijheid en mogelijkheden om bij te stellen op basis van ervaringen.

#4 Alleen ga je sneller, samen kom je verder
Ook al lijkt het soms vertragend om met meerdere mensen samen te werken, uiteindelijk kom je verder in kwaliteit.